Uit de ordners van Jan …

Toen ik hoorde van de werelduurrecordpoging van Thomas Dekker gingen mijn gedachten terug naar begin maart 1975, toen de erkende hardrijder Roy Schuiten zijn plannen bekend maakte om het uurrecord van Eddy Merckx uit 1972 aan te vallen. Schuiten was op dat moment regerend werldkampioen achtervolging en zou zijn titel later in 1975  prolongeren. Op dit onderdeel is hij ook zes keer Nederlands kampioen geweest. Als hij alleen reed, om het even of het op de baan of op de weg was, was Schuiten op zijn best. Dan kon bijna geen wielrenner zich met hem meten. Zelfs de grootste der groten Eddy Merckx niet. Slechts zijn ... 
... benen bewogen wanneer hij soleerde, een stilist pur sang. 
Roy Schuiten werd halverwege het eerste seizoen in het bestaan van de fameuze TI-Raleigh ploeg onder contract. Zoals velen voor en na hem botste ook Schuiten met Peter Post, die er van uitging dat de zoon van een oud marineofficier in 1975 op pas 24-jarige leeftijd wel even het werelduurrecord van Eddy Merckx zou verbeteren. Daar was dik geld mee te verdienen bedacht de voormalige zesdaagsenkeizer en met veel bombarie werd aangekondigd dat de aanval in het najaar van 1975 zou plaatsvinden op de Olympische piste van Mexico-Stad, die op een hoogte van 2240 meter ligt. De AVRO kocht voor veel geld de exclusieve uitzendrechten van Post en vanaf dat moment werd het tijdritfenomeen uit Zandvoort een pion in het hele verhaal.
Woede van Post
“De AVRO bepaalde alles, tot en met het tijdstip van de recordpoging toe”, vertelt Schuiten in een interview in  het bovenstaande nummer van het Franse wielertijdschrift Miroir du Cyclisme. Ik was slechts het lijdend voorwerp, die alleen maar op hoefde te stappen om het werelduurrecord van Merckx even te verbeteren. Voor mij hoefde het al niet meer toen dat duidelijk werd.” Met de speciaal voor de recordaanval door constructeur Jan Legrand in de Raleighfabriek in Nottingham gebouwde fiets was niets mis. Het waren de slechte voorbereiding, een fel conflict met Post over reclame op de raceschoenen en de tegenzin van de renner zelf die aan de basis stonden van drie mislukte pogingen. Tot onvrede van de AVRO die veel geld in het project had gestoken en tot woede van Post. Schuiten had volgens hem een slechte mentaliteit. 
Trage starter
Schuitens derde start begon enigszins ongelukkig. Het pistool van de starter weigerde, waardoor de duizend overwegend Nederlandse toeschouwers even in onzekerheid bleven of Schuiten wel echt was vertrokken. De twijfel maakte overigens snel plaats voor de overtuiging dat Roy wederom op weg was naar een mislukking. In de eerste kilometer verspeelde hij al een viertal seconden op Merckx. Daar keek nog niemand van op, want de geboren Amsterdammer stond bekend als een trage starter. Maar de verwachte gang kwam er niet in en na ruim een kwartier stapte hij af om van verdere pogingen af te zien.
Niet verbaasd
Recordhouder Merckx die tijdens de pogingen van Schuiten in Grenoble een zesdaagse reed, was nauwelijks verbaasd dat de Nederlander tot drie keer toe had gefaald. “Het was duidelijk dat improvisatie bij een aanval op het werelduurrecord misplaatst is. Men heeft, voor het begin, niet geweten hoe Schuiten zou reageren op het hoogteverschil en hij zelf heeft waarschijnlijk zijn mogelijkheden overschat. Zijn voorbereiding is onvoldoende geweest. Dat had hij bij de eerste poging al kunnen inzien. Na die eerste mislukking had die jongen met Post en de rest van de staf moeten inzien dat hij beter nog een poosje had kunnen wachten en zich in stilte, met zo min mogelijk gedoe om zich heen, voor te bereiden.” 
Breekpunt
De drie mislukte pogingen bleken later een breekpunt. Niet alleen met Post maar ook in zijn ontwikkeling als renner. Hij tekende na bemiddeling van Jan Janssen een contract bij de Franse Lejeune-ploeg, reed daarna twee jaar voor de Italiaanse SCIC-formatie, waar hij Giuseppe Saronni naar Giro-winst loodste, en was in zijn nadagen nog actief voor het Spaanse Kelme. Het verhaal Schuiten is de tragische story van een groot talent dat zijn beloftes niet kon inlossen. Hij heeft best mooie resultaten geboekt, vooral in achtervolgingstoernooien,  tijdritten en koppeltijdritten (twee maal won hij de Trofeo Baracchi), maar er niet in geslaagd een absolute vedette te worden.
Strohalm
Thomas Dekker doet me in meer opzichten aan Schuiten denken. Twee moeilijke karakters die moeilijk te sturen zijn, ook twee prachtige stilisten en van alle twee kan gezegd worden dat ze niet de vedettestatus hebben die ze qua talent hadden moeten worden. Maar er zijn ook verschillen. Waar de aanval van de dertigjarige Dekker een laatste strohalm was, hadden de pogingen van de toen veel jongere Schuiten een negatieve invloed op de rest van zijn carrière. Dekker haalde het net niet en oogstte alom lof, terwijl Schuiten in drie pogingen niet eens het uur volmaakte. 
Nooit meer daarna haalde hij het niveau van eerste profjaar, toen hij met Francesco Moser als ballast aan zijn wiel in de Trofeo Baracchi het duo Merckx en De Vlaeminck vernederde door ze op drieënhalve minuut te rijden. Zonder noemenswaardige voorbereiding. Hij kwam pas één dag voor de wedstrijd in Bergamo aan, terwijl de twee Belgen er al een week fanatiek aan het trainen waren. Roy Schuiten was als renner van wereldklasse, maar net als bij de voorbereiding voor het werelduurrecord had in dat uur hardfietsen alles moeten kloppen.
Tot volgende week!
 
Jan Houterman
4 reacties
Door Fred van Slogteren, 9 maart 2015 9:00

Roy Schuiten

Prachtig geschreven!Graag meer van dit soort verhalen.

Geplaatst door Jan Quax, 09 maart 2015 16:39:45

Roy Schuiten

Ik sluit me graag aan bij de complimenten van Jan Quax! Met name de wijze waarop Jan Houterman de "voorbereiding" op het uurrecord beschrijft klopt als een bus! Daar waar Merckx zich, met de wetenschappelijke inzichten van destijds, uitermate zorgvuldig voorbereidde op de zuurstofarme omstandigheden van Mexico, maakte Roy Schuiten vooral veel (hoog tempo) kilometers achter de brommer van de toenmalige bondscoach Frans Mahn. De rol van Post bij de voorbereiding was minimaal. Voor alle duidelijkheid; ik wil de rol en het werk van Frans Mahn absoluut niet onderwaarderen!Sterker, zonder diens inzet had Roy nooit de overstap naar de beroepsrenners gemaakt, laat staan zo'n imposante erelijst kunnen opbouwen. Immers, tijdens Roy zijn amateurperiode kwam zijn vader om het leven bij een auto-ongeluk en lag het voor de hand dat hij de wielersport vaarwel zou zeggen om de familieslijterij in Zandvoort verder te runnen. Het was Frans Mahn die, overtuigd van Roy zijn talenten, met veel tact en geduld ervoor heeft gezorgd dat er een oplossing kwam voor de winkel en Schuiten zich (onder diens hoede) verder kon ontwikkelen als wielrenner. Gelukkig maar, want hoewel ik weet dat Roy door velen als een "merkwaardig en eigenzinnig buitenbeentje" werd beschouwd, is hij, in mijn ogen, een geweldige - en uitermate toegewijde beroepsrenner geweest!

Geplaatst door Peter Nieuwenhuis, 09 maart 2015 18:55:34

Frans Mahn

Een correcte aanvulling Peter. Mahn was er alles aan gelegen om Schuiten op de fiets te houden, want als baancoach van de KNWU was hij ervan overtuigd dat zijn pupil in 1974 wereldkampioen achtervolging bij de amateurs zou worden. Maar Roy tekende na het NK, zonder Mahn daarin te kennen, een contract bij Peter Post. Pas nadat hij had getekend belde hij Mahn. Op diens verjaardag nota bene. Mahn verontschuldigde zich bij zijn verjaarsvisite en scheurde van Hoofddorp naar het Apollo Hotel in Amsterdam, waar Schuiten en Post verbleven. Woedend stormde hij naar binnen, maar het contract was getekend. Tussen Post en Mahn, ooit dikke vrienden, is het pas goedgekomen toen Mahn op sterven lag en Post hem ging bezoeken. Of het met Schuiten ooit is goedgemaakt, weet ik niet, maar ik betwijfel dat zeer.

Geplaatst door Fred, 10 maart 2015 08:24:23

Frans Mahn

Fred, ik kan je verzekeren dat het na het "contract incident" goed is gekomen, of liever gezegd gebleven, tussen Frans en Roy! Het feit dat Frans hem begeleidde bij de voorbereiding op het werelduurrecord, geeft dit aan! Ook daarna bleven de contacten, al dan niet met een "randje", gehandhaafd!

Geplaatst door Peter Nieuwenhuis, 10 maart 2015 09:18:55
Onderwerp
Tekst
Je naam
Email
Web